Soyut
[1]Kuzey Kutbu üzerindeki stratosferik kışların yıllar arası değişkenliğinin çok büyük olduğu iyi bilinmektedir. 60'tan fazla kış için veriler temelinde, bu değişkenlik, stratosferde ve ayrıca troposferde gelecek kışın türünü anlamak ve muhtemelen tahmin etmek amacıyla incelenmiştir. Bugün, Arktik kışları boyunca stratosferik dolaşımın değişkenliğinin farklı zorlama mekanizmalarından etkilendiği konusunda genel bir fikir birliği vardır: stratosfere nüfuz eden troposferik gezegen dalgaları, Yarı Bienal Salınım (QBO) ve Güney Salınımı (SO) ) stratosferik kutup girdabını etkileyen tropiklerde ve QBO ve muhtemelen SO ile etkileşime giren 11 yıllık güneş lekesi döngüsü ile. 2008/2009 kışı için, Bilinen tüm sinyaller, kış boyunca istikrarlı, soğuk bir stratosferik kutup girdabına işaret etti, ancak gerçek atmosferde Ocak ve Şubat aylarında rekor kıran sıcaklıklarla büyük bir kış ortası ısınması gelişti. Bu kışın özeti, yukarıda bahsedilen zorlama mekanizmalarının tümü bağlamında tartışılacaktır.
1. Giriş
[2] İklim ve Güneş-Dünya Sisteminin Hava Durumu (CAWSES) ile ilgili anahtar sorulardan biri, Kuzey Kutbu kışlarının değişkenliğini anlamak ve stratosferik süreçlerin troposfer üzerindeki etkisini tahmin etmeye çalışmaktır. Kuzey Kutbu'ndan gelen meteorolojik veriler (sıcaklıklar ve rüzgarlar) artık 60 yılı aşkın bir süredir mevcuttur. Bunlar esas olarak NCEP/NCAR [ Kalnay et al. , 1996 ]. Şekil 1a , Ocak ayında (1948'den beri) Kuzey Kutbu üzerindeki aylık ortalama 30-hPa sıcaklıklarını göstermektedir ve Şekil 1b , 1942'den beri Şubat ayında aylık ortalama 30-hPa yüksekliklerini vermektedir [ Labitzke et al. , 2006]. Kışlar arasındaki büyük değişkenlik açıktır: örneğin, Ocak 1970, 1985 ve 2006 gibi çok sıcak kışlar, 1976 ve 2000 gibi çok soğuk kışlarla dönüşümlü olarak değişir. Bu, büyük standart sapmalara (sigma = 8 K üzerinde) yol açar. Ocak'ta Kuzey Kutbu veya Şubat'ta yaklaşık 500 gpm). Şubat 2009'da Kuzey Kutbu üzerindeki 30 hPa yükseklikleri yeni (pozitif) bir rekora ulaştı ( Şekil 1b ), ancak tahminler rekor bir minimum içindi. Arktik kışlarının değişkenliği farklı faktörlerden etkilenir, örneğin, (1) troposferden stratosfere nüfuz eden gezegen dalgaları [ Geller ve Alpert , 1980 ]; (2) Yarı Bienal Salınım (QBO) [ Holton ve Tan , 1980]; (3) tropiklerdeki Güney Salınımı (SO) ve daha sıcak veya daha soğuk bir kutup stratosferine bağlı ilgili Sıcak Uç Uçları (WE) veya Soğuk Uç Uçları (CE) [ van Loon ve Labitzke , 1987 ]; ve (4) solar maksimum sırasında QBO'nun etkisinin işaretini değiştiren 11 yıllık güneş lekesi döngüsü ( SSC ) ; [ Labitzke ve van Loon , 1988 ]. Ancak iç varyans gibi diğer faktörler de önemli bir rol oynamaktadır.
2. 2008/2009 Kışının Evrimi
[3] Bu kış sırasındaki büyük değişkenliği en iyi şekilde tanımlamak için seçilen parametrelerin günlük verilerinin zaman serileri Şekil 2 ve 3'te verilmiştir. Şekil 2'deki birinci ve ikinci zaman serisisırasıyla 10- ve 30-hPa seviyesi için Kuzey Kutbu üzerindeki günlük sıcaklıkları gösterir. Kesik çizgiler, günlük verilerin uzun vadeli ortalamasıdır (30 yıl). Kutup bölgesindeki çok güçlü ve hızlı ısınma, kışın ana olayıdır: 10-hPa düzeyinde, veriler, yaklaşık bir hafta içinde yaklaşık 70 K'lık bir sıcaklık artışı gösterir ve sıcaklıklar, uzun vadeli sıcaklığın üzerinde kalır. 1 ay demek. Sonraki üç grafik, 10 ve 30-hPa sıcaklıkları ve 30-hPa yükseklikleri için 60°N'de 1 ve 2 gezegen dalgalarının genliklerini verir. Ocak ayının başına kadar dolaşım gezegen dalgası 1 tarafından belirlenir, ancak bu dalga diğer kışlarla karşılaştırıldığında özellikle büyük değildi. 2. sıcaklık dalgası zayıftı ve 2. dalga yüksekliği 1. dalgaya benziyordu. 7 Ocak'tan itibaren dolaşıma 2. dalga hakim oldu.Şekil 3 ve 4 ).
şekil 2
Kuzey Kutbu üzerindeki (a) 10- ve (b) 30-hPa sıcaklıklarının günlük değerlerinin (1 Kasım 2008 - 31 Mart 2009) zaman serisi; kesikli çizgiler uzun vadeli araçlardır. (c) 10-hPa ve (d) 30-hPa sıcaklık dalgaları 1 ve 2'nin 60°N'deki genlikleri. (e) Yükseklik dalgaları 1 ve 2'nin genlikleri: Veri: Avrupa Orta Menzilli Hava Tahminleri Merkezi (ECMWF) .
https://agupubs.onlinelibrary.…/doi/10.1029/2009JD012273 makalenin devamı
bu paylaşımı yapmama sebep olan kadir emre temura teşekkürler.