Sarp Özdoğan tarafından yazılan gönderiler

  • 2021-2022 Kış Sezonu (Haritalı Edit)

    28 Haziranda paylaştığım kış tahminini üstünde hiç bir değişiklik yapmadan (görsel ekleyerek) tekrar paylaşıyorum (orjinal linki : 2021-2022 Kış Sezonu // Analiz)

    Mayıs ayının sonundan itibaren ENSO'nun yükseldiğini biliyoruz. ilerleyen aylarda dalgalı bir seyir izleyerek sonucunda 2022 sezonunu "Hafif negatif ENSO" yano hafif La-nina diye tanımlayacağımız bir boyuta gelecek. 2021-2022 sezonunda Doğu QBO etkilerini gözlemleyebiliriz. Kuvvetli SSW'ler -ENSO dan çok El-nino ve La-nina dönemlerinde meydana gelir. La-nina kışlarında SSW ler erken safhalarda görülebilir. El-nino ile zamanlama aşağı-yukarı aynıdır. EL-Nino kışlarında tropik enlemlerde stratosfer normalden soğuk , 5 çifte ısınmanın 4'ü , 50hpa QBO'nun ortalama doğu safhasında gerçekleştiği görülmüştür.

    Aynı zamanda pozitif ENSO'da Ozon derişimi tropik enlemlerde aşırı düşük , kutup bölgesinde ise aşırı derecede yüksektir. Burdan çıkardığımız sonuç ise Brewer-Dobson sirkülasyonunun azalış³ göstereceğidir.

    Eğer Brönnimann ve arkadaşlarının 2004'te yayınladığı makaleye göz atarsanız , ENSO 'nun kuzey y.küre de kutup girdabı üstünde ne kadar etkin rol oynadığını görmüş olacaksınız.

    Özetle kabaca patternlerin olasılıklarını şöyle değerlendirdim ; Kışın erken safhalarında Doğu Avrupa ve dolaylarında blokaj sırt oluşumu ihtimali yüksek olmasa da günümüz çerçevesinden bakıldığı zaman ihtimaller diğerlerine göre yüksek duruyor. Bu durum daha çok Orta-Doğu Avrupa lehine gelişir. Dediğim gibi kaba taslak bir örnek oluşturuyoruz. Bu şartlar altında (yine gerçekleşme ihtimali yüksek olmayan , diğer ihtimallere göre baskın olan) ülkemiz batı kesimleri kışın ilk yarısı 1-0 önde duruyor.

    Kışın ilerleyen safhalarında beklediğimiz şartlarda Troposferden orta dalgalarda stratosfere yükselen yukarı dalga yayılımı ve bunun sonucunda ortaya çıkan dalga kırılmaları daha güçlü bir meridyonel sirkülasyona ve dolayısı ile daha zayıf bir kutbi girdaba ve Negatif AO görüntüsüne yol açabilir. Bu kış yine stratosfer ile ilgili haberler çok duyulabilir. Fakat orta vadede bile yönünü kestiremediğimiz bölünme,parçalanma gibi hadiselerin etki alananını bu zamandan kestirmek zor.

    Doğu QBO , alt stratosferdeki sıfır rüzgar hattı üzerindeki etkisi ,yukarı doğru durağan gezegensel dalga yayılımını desteklemektedir. Orta stratosfere yayılan dalgalar , güçlü ekvatoral QBO varlığı ile indüklenen subtropikal negatif kutup vorteksi tarafından kırılır. Bu dalgalar yüksek enlemlerde karışır ve yine kutbi girdabı zayıflatır.

    Kuzey yarımküre önümüzdeki sezon geçtiğimiz seneye göre biraz daha soğuk atak görebilir kısaca. Ülkemiz ile ilgili bir yorum değil. Yukarıda belirttiğimin dışında bir yorum getiremeyeceğim şu zamandan.

    Dipnot: Kuzey buzulundaki erime ise tarihin rekorunu kırma eğiliminde. Etkilerini bu kış tecrübe ederek daha iyi öğreneceğiz. Fakat şahsi düşüncem tatlı su kaynaklarının eriyip tuzlu su ile karışması, tatlı/tuzlu su farkından oluşan büyük okyanus akıntılarını yavaşlatabilir. Buna bağlı olarak ta orta kuşakta ılıman iklimimizi borçlu olduğumuz Kuzey Atlantik Akıntısının debisi azalıp , Sıcak suyu kuzey kutbuna taşımasında aksaklıklar gerçekleşebilir. Daha soğuk kuzey kutbu ise daha soğuk bir Avrupa/Amerika demek olur. Çokça duyduğumuz , "mini buzul çağı" nın bilimsel temelini aslında bu olay oluşturur. Yani Küresel ısınma , küresel buz çağını daha kuvvetli ve hızlı hale getiriyor olabilir aslında..

    NOT : Kesinlik içermez. İleriki zamanlarda yine bu başlıktan paylaşımlar yapacağım. Genel görüntü budur. Değişme ihtimali mevcuttur, hatta standart bir tahminden daha fazladır bu oran. Soruları cevaplayacağım


    Harita ile ilgili not: Harita genel görüntüyü ele alarak hazırlanmıştır. Kasım ayı itibari ile bu haritaları ay bazında hazırlayacağım (Aralık haritası Ocak haritası .. gibi).. Kış sezonunun her gününü ve her saatini kapsamayıp, sadece kış genelinde oluşacak görüntüyü ele aldık, analiz ettik....


    Kaynaklar;

    El Nino , La Nina ve stratosferik ani ısınma;Gözlem kaydına göre yeniden değerlendirme

    Amy H.Butler

    Lorenzo M.Polvani

    Poleward eddy ısı akısı anomalileri ile Arktik deniz buzu kaybı ile bağlantısı

    Kazuhira Hoshi

    Jinro Ukita

    QBO salınımının Ekstratropiklere Etkisi

    Alexander Ruzmaikin

    Joan Feynman

    Kuzey Yarımküre polar vorteks yer değiştirme ve bölünme ile stratosferik ani ısnması Madden Julian Salınımı ve Quasi Bienal Salınımım Etkisi

    Chuanxi Liu

    Baijun Tian

    El Nino , La Nina ve stratosferik ani ısınma;Gözlem kaydına göre yeniden değerlendirme

    Amy H.Butler

    Lorenzo M.Polvani

    Poleward eddy ısı akısı anomalileri ile Arktik deniz buzu kaybı ile bağlantısı

    Kazuhira Hoshi

    Jinro Ukita

    QBO salınımının Ekstratropiklere Etkisi

    Alexander Ruzmaikin

    Joan Feynman

    Kuzey Yarımküre polar vorteks yer değiştirme ve bölünme ile stratosferik ani ısnması Madden Julian Salınımı ve Quasi Bienal Salınımım Etkisi

    Chuanxi Liu

    Baijun Tian

    Kullanılan parametreler:QBO rüzgarları/ENSO/11 Yıllık güneş döngüleri/Brewer-Dobson Sirkülasyonu/MJO/Gezegensel dalgalar 1 ve 2

  • Sohbetimiz Bol Olsun! - Sonbahar Sezonu

    mustafa28 yazdı:

    Bu sene siklonlar hiç Kıbrıs’a inmedi oraya inse daha hoş olur bu sefer Hatay bile kar alabilir ama bu 2 ayda hiç inmedi san ki iç Anadolu kurak kaldı ama tahminimi sorarsan seneye Türkiye’nin sistemi olacak 😉 verdik zehirli oku

    Siklon kıbrısa doğuladığı için hatayın sıcağa kaldığını hatırlıyorum 17 şubat 2021 de

  • Sohbetimiz Bol Olsun! - Sonbahar Sezonu

    SameT. yazdı:

    ya veriler olsa elimde site kurmayı falan bilsem anında kurarım 1 dk düşünmem. bu işin meraklısı çok .elimde geçmişe dair veri yokki MGM zaten şehir şehir gün ay yıl geçmiş verilerini para karşılığında satıyor. şu an geçmiş verileri % 100 doğru eksiksiz veren site yok. varsada benim haberim yok.

    yani alternatif yok

    Site kurmayı bilsen elinde son 500bin yılın verisi de olsa 250.000 dolar gibi bir paraya ihtiyacın olacak. Kimse verilerini bedavaya vermiyor malesef. Kendi veri tedariğini oluşturmak istersen de fiyatlar böyle. Ben çok uğraştım çok masrafa girdim zamanında

  • PDO - ENSO ilişkisi ile Türkiye Kış Sezonu Bağlantıları

    *PDO, Kuzey Pasifik havzasındaki (tipik olarak, 20°N kutuplar) deniz yüzeyi sıcaklığı (SST) anomalilerinin önde gelen modeli (EOF) ile tanımlanır. ENSO (El-nino güneyli salınımı) ile bağıntısı aşağıdaki görselde net bir şekilde anlaşılmaktadır.

    Bu iki fenomenin ilişkisi her fazda farklı etki gösterebilir. 2021-2022 senesi için bakıldığında kuvvetli negatif PDO ve hafif negatif La-nina (Kış tahminimizde belirttiğimiz fazlar). Bunun Kuzey Y.k 'ye ve ülkemize etkisi tahminen kuvvetli Sibirya yüksek basıncı , Negatif PNA endeksi , Batı Avrupa'da yüksek basınçlı patternler ve zayıf stratosferik vorteks.

    (Dileyenler bahsettğimiz fenomenler doğrultusunda basınç patternleri hakkında görsel fikir edinmek adına şu adresten harita oluşturabilir. https://psl.noaa.gov/cgi-bin/data/getpage.pl )

    Ülkemiz adına detaylı yorum yapmayı şu vakitte doğru bulmuyorum. Fakat ihtimali yüksek olmasa da (2012 benzeri bir patternde) Kuvvetli negatif PDO ve hafif negatif La-nina kombinasyonunun Okyanus üzerinde kuvvetli Rossby dalgaları pompalatarak zaman zaman Atlantik sırtı senaryoları (Negatif NAO) oluşturabilir. Bu durumda Stratosferik U rüzgarları doğulu eserse (Yine AO yu net olarak bilmediğimizden muallak) stratosferde dramatik gelişmeler takip edebiliriz...

    AO-NAO endeksleri için uzun vadede net bir sonuç almadan (kendi açımdan) "bu kış marmaranın bu kış karadenizin" gibi yorum yapmak çok doğru değildir en azından bu sene için.. Yine kesin olmamakla birlikte (Eylül verilerine göre) karadeniz 1-0 önde başlayabilir 2021-2022 sezonuna..Değişme ihtimali yüksek. Ekim ayının sonlarına doğru ülkemiz geneli için haritalı olarak bir tahmin yapmayı düşünüyorum. O zaman net yorum yapma şansımızın olacağını düşünüyorum.

    Şimdilik kışın kötü geçmesi için herhangi bir neden yok. Olumsuz gelişme gösteren bir veri yok. Ülkemiz adına net yorum için Telebağlantıları izleyeceğiz..

    Kaynaklar;

    1-) https://bg.copernicus.org/articles/15/7111/2018/

    2-) https://link.springer.com/article/10.1023/A:1015820616384 (ücretlidir. ingilizcesi iyi olup durumu olmayan arkadaşlar bana özelden ulaşsın hediye edeceğim isteyene)

    3-) https://link.springer.com/article/10.100…0382-007-0267-4 (ücretlidir. ingilizcesi iyi olup durumu olmayan arkadaşlar bana özelden ulaşsın hediye edeceğim isteyene)

    4-) https://link.springer.com/chapter/10.100…-642-41801-3_14 (ücretlidir. ingilizcesi iyi olup durumu olmayan arkadaşlar bana özelden ulaşsın hediye edeceğim isteyene)

    5-) https://journals.ametsoc.org/view/journals/…ulltext-display

  • Karadeniz Deniz Suyu Sıcaklıklığındaki Anormal Farklılık (Upwelling)

    Upwelling, soğuk suyun yüzeye çıkarılmasını içeren bir süreçtir. Dünya'nın dönüşü ve çoğunlukla Doğu'dan Batı'ya esen rüzgarın birleşimi nedeniyle dipteki suyun yükselmesiyle gerçekleşir.

    Yükselme, kıyı şeritlerinde de meydana gelebilir. Rüzgar Karadeniz sahili boyunca güneye estiğinde, suyun yüzeyi boyunca sürtünme, Dünya'nın dönüşü ile birleştiğinde, yüzey suyunun karadan dışarı itilmesine neden olur. Derindeki su yüzeye çıkar ve beraberinde besinleri ve soğuk suyu yukarı getirir. Bazı yerlerde, yükselme havayı bile etkileyebilir. San Francisco gibi yerlerde, yükselmenin getirdiği soğuk su sıcaklıkları, hava sıcaklıklarının düşmesine ve daha yoğun sis oluşmasına neden olabilir. Ülkemizde Karadeniz illerinde de kara sıcaklığı etkilenmiştir

    Dünyanın dönüşü ve çeşitli su katmanları arasındaki sürtünmenin birleşimi, suyun toplam rüzgardan farklı bir yönde 90 derece taşınmasına neden olur. Kuzey yarım kürede su 90 derece sağa hareket eder ve güney yarım kürede aynı etki suyun sola hareket etmesine neden olur. Bu olaya Ekman taşıması denir.

    Çokça sorulan soru; DEY (Deniz etkisi yağış) mekanizmaları bu "upwelling olayından etkilenir mi ?

    -Hayır.. Kış ayında herhangi bir Deniz etkisi yağış mekanizmasının etkilenmesi beklenmiyor. Olası bir DEK (Deniz etkisi kar) sisteminde de olumlu/olumsuz bir etkisi olması beklenmiyor


    Yararlanılan kaynaklar: - CIMI

    -Wikipedia

    -UCSD.edu

    -NOAA