- Resmi Gönderi
--Potansiyel vortisitite (PV), atmosferde hava kütlelerinin dönüşü (vortisitite), stratifikasyonu (dikey kararlılık) ve yoğunluk gibi özelliklerini birleştiren bir niceliktir.
1.5 PVU” neyi gösteriyor?
--Bu eşik değeri sıklıkla dinamik tropopoz (dynamic tropopause) tanımlaması için kullanılır. Yani, troposfer ve stratosfer arasındaki sınırı belirlemek için PV değerine bakılır.Örneğin, bir haritada “1.5 PVU yüzeyi” gösterildiğinde, bu genellikle troposfer ile stratosfer arasında bir geçiş bölgesini temsil eder.
Niçin meteorolojide önemli?
--Çünkü hava sistemlerinin hareketi, jet akımları, üst seviye girdaplar ve stratosfer-troposfer etkileşimleri bu PV yapıları üzerinden çok iyi izlenebilir. Örneğin bir stratosfer havası troposfere doğru inerse (PV yüksek bir bölgeden gelen hava), bu “tropopoz kıvrılması” veya “tropopoz katlanması” gibi olaylara işaret eder.Tahmin modellerinde, “PV = 1.5 PVU” yüzeyi gibi değerler, dinamik tropopozun nerede olduğunu belirlemek açısından kullanılır. Bu da meteorologlara üst atmosfer işlemlerini analiz etmede yardımcı olur.
--Troposferde PV genellikle “düşük” değerdeyken, stratosferde PV değeri daha yüksektir. 1.5 PVU civarı, bu geçiş bölgesinin bir işareti sayılabilir.
--Yükseklik açısından: orta enlemler (örneğin Avrupa) için tropopoz yükseklikleri genellikle ~9-12 km civarında olabilir; tropikal bölgede daha yüksek (~15-17 km) olur.
--Dinamik tropopoz (örneğin 1.5 PVU) yüzeyi de bu yüksekliklerde fakat hava durumu şartlarına (jet akımları, üst seviye sistemler, tropopoz kıvrımı/farklılaşması) göre yüksekliği yukarı veya aşağı kayabilir. Avrupa civarında, orta enlemler için 1.5 PVU yüzeyi çoğunlukla yaklaşık 200-300 hPa basınç seviyesinde bulunabilir (bu da ~9-12 km yükseklik aralığına denk gelir).Ancak jet akımları, üst seviye sistemler veya stratosfer-troposfer karışımları varsa bu yüzey daha düşük veya daha yüksek olabilir — örneğin “tropopoz kıvrımı/fold” olaylarında stratosfer havası troposfere girerken 1.5 PVU yüzeyi alçalarak ~6-8 km’ye kadar inebilir.
--Özetle: “Avrupa için 1.5 PVU yüzeyi = genellikle ~10 km (yaklaşık 300 hPa) civarında, ama duruma göre ~8 km’ye kadar düşebilir veya daha yüksek olabilir.”Bu yüzeyin konumu, üst seviye sistemlerin davranışını anlamada faydalıdır — örneğin bir jet akımı, tropopoz kıvrımı, stratosfer-troposfer hava değişimi gibi olaylarda.Eğer 1.5 PVU yüzeyi normalden daha alçakta (örneğin ~8 km yerine ~6 km) bulunuyorsa, bu durum stratosfer havasının troposfere sarkması ya da güçlü üst seviye sistemin varlığına işaret edebilir. Bu tür durumlar genellikle hızlı geliştiren fırtınalar veya troposfer-stratosfer karışımı ile ilişkili olabilir.Tam tersi durumda, yüzey normalden daha yüksekse, bu da üst seviye hava kütlelerinin stabil durumda olduğuna veya sistem aktivitesinin azaldığına işaret edebilir.
CHATGPT