Küresel Dolaşımlar
Bir gezegende dönüş ve su olmaması için hava akışı.
Küresel Dolaşımlar, hava ve fırtına sistemlerinin Dünya yüzeyinde nasıl dolaştığını açıklar. Dünya dönmeseydi, dönüş güneşe göre eğilmeseydi ve su olmasaydı küresel dolaşım basit olurdu (ve hava sıkıcı olurdu).
Böyle bir durumda güneş tüm yüzeyi ısıtır, ancak güneşin daha doğrudan tepede olduğu yerde zemini ve atmosferi daha fazla ısıtır. Sonuç, sıcak havanın üst atmosfere yükselmesiyle ekvatorun çok ısınması olacaktır.
Bu hava daha sonra çok soğuyacağı ve batacağı kutuplara doğru hareket eder, ardından ekvatora geri döner (sağ üstte). Ekvator çevresinde geniş bir alçak basınç kuşağı ile kutupların her birinde geniş bir yüksek basınç alanı olacaktır.
Dünyanın dönüşü nedeniyle ekvator ve kutuplar arasında üç ana dolaşım vardır.
Bununla birlikte, dünya döndüğünden, eksen eğik olduğundan ve kuzey yarımkürede güney yarımküreye göre daha fazla kara kütlesi olduğundan, gerçek küresel model çok daha karmaşıktır.
Kutuplar ve ekvator arasında tek bir büyük dolaşım yerine, üç dolaşım vardır...
- Hadley hücresi - Ekvatora doğru düşük enlem hava hareketi, üst atmosferde kutuplara doğru hareketle birlikte, ısıtma ile dikey olarak yükselir. Bu, tropikal ve subtropikal iklimlere hakim olan bir konveksiyon hücresi oluşturur.
- Ferrel hücresi - 19. yüzyılda Ferrel tarafından adlandırılan hava durumu için bir orta enlem atmosferik sirkülasyon hücresi. Bu hücrede hava, yüzeye yakın kutuplara ve doğuya doğru ve daha yüksek seviyelerde ekvatora ve batıya doğru akar.
- Kutup hücresi - Hava yükselir, uzaklaşır ve kutuplara doğru hareket eder. Kutupların üzerine çıkınca hava alçalır ve kutup tepelerini oluşturur. Yüzeyde hava kutup tepelerinden dışa doğru uzaklaşır. Kutup hücresindeki yüzey rüzgarları doğudur (kutup doğuları).
Bu sirkülasyon hücrelerinin her biri arasında yüzeyde yüksek ve alçak basınç bantları bulunur. Yüksek basınç bandı yaklaşık 30° Kuzey/Güney enleminde ve her kutupta yer alır. Düşük basınç bantları ekvatorda ve 50°-60° K/G'de bulunur.
Genellikle, açık ve kuru/sıcak hava yüksek basınçla, yağmurlu ve fırtınalı hava ise düşük basınçla ilişkilendirilir. Bu sirkülasyonların sonuçlarını bir küre üzerinde görebilirsiniz. Dünya çapında 30°K/G enleminde yer alan çöllerin sayısına bakın. Şimdi 50°-60° K/G enlemleri arasındaki bölgeye bakın. Bu alanlar, özellikle kıtaların batı kıyıları, bu enlemlerde dünyanın etrafında hareket eden daha fazla fırtına nedeniyle daha fazla yağış alma eğilimindedir.